Cổng tam quan là gì? ý nghĩa và biểu tượng của cổng tam quan
Cổng tam quan là cổng lớn hay cửa ngỏ có ba lối đi để đi vào một nơi nào đó ta thường thấy ở chùa chiền, đền, nhà thờ họ,…



Cổng tam quan được thiết kế với kiến trúc xưa, phần chủ yếu là ba lối đi với cửa giữa thường lớn hơn hai cửa bên cạnh. Vách cổng được làm từ gỗ hay xây tường gạch hoặc bằng đá. Phía trên công tam quan được lợp mái. Hai bên lối đi của các cổng lớn và cổng nhỏ thường đắp câu đối, phần trán cửa được ghi tên chùa hay tên cửa.

Cổng tam quan được thiết kế với 2 loại : Cổng tam quan có gác và cổng tam quan kiểu tứ trụ.



Cổng tam quan có gác : Được thiết kế nhỏ chỉ làm một tầng, có nhiều nơi xây hai tầng mái hoặc xây gác bên trên. Cổng tam quan có gác được làm bằng gạch và đá thì đều có gác, dù có thể chỉ là gác giả để tạo chiều cao. Có nhiều cổng được xây thành ba tầng. Khi thiết kế gác ở trên thường dùng nơi đó để treo chuông, khánh, và trống dùng trong nghi lễ nhà chùa, đền.



Cổng tam quan kiểu tứ trụ : Cổng tam quan kiểu tứ trụ dùng bốn cột trụ biểu, hai cột trụ giữa của cổng cao hơn hai trụ bên để chia thành ba lối đi. Nối liền bốn cột trụ biểu ở phía bên trên là xà cách điệu làm trán cổng. Cũng có chùa xây dựng cổng tam quan với kết cấu kiểu tứ trụ, mái cong, tạo cho tam quan chùa dáng độc đáo, có một không hai.
Ý nghĩa và biểu tượng của cổng tam quan
Cổng tam quan mang ý nghĩa với quan niệm rằng “ba cách nhìn” của Phật giáo gồm có “hữu quan”, “không quan” và “trung quan”, thể hiện cái sắc , cái không và trung dung của cả hai. Giải thích thứ hai là tam quan là cửa của Tam bảo.



Thuyết khác thì cho rằng tam quan là “tam giải thoát môn” của Thiền tông gồm cửa Không, cửa Vô tác và cửa Vô tướng (Vô nguyện). Vì vậy mà các nước không thuộc Phật giáo Thiền tông không có xây cổng tam quan làm lối vào chùa.

Cổng tam quan kiểu tứ trụ thay vì xây tường vách thì dùng bốn trụ biểu, hai trụ giữa cao hơn hai trụ bên để chia thành ba lối đi. Phía trên nối liền bốn trụ biểu là xà cách điệu làm trán cổng.

Xem thêm: